´Mở cửa´ cho tư nhân đầu tư điện hạt nhân nhỏ, thêm ưu đãi lớn cho điện gió ngoài khơi
Quốc hội đã thông qua nghị quyết tạo điều kiện để tư nhân đầu tư điện hạt nhân mô đun nhỏ, đồng thời bổ sung nhiều cơ chế thuận lợi thúc đẩy điện gió ngoài khơi và các dự án năng lượng giai đoạn 2026-2030.
Đại biểu biểu quyết thông qua nghị quyết. Ảnh: P.THẮNG
Ngày 11/12, với 424/436 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua nghị quyết quy định hàng loạt cơ chế và chính sách nhằm thúc đẩy phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030.
Nghị quyết bao quát nhiều nội dung liên quan đến điều chỉnh, cập nhật quy hoạch điện lực; phát triển mạng lưới cấp điện; đầu tư các dự án điện; triển khai điện gió ngoài khơi; cơ chế mua bán điện trực tiếp cũng như đầu tư các dự án dầu khí, than.
Theo nghị quyết, những dự án được điều chỉnh hoặc cập nhật quy hoạch bao gồm: dự án nguồn điện và hệ thống pin lưu trữ; các dự án thuộc danh mục trong quy hoạch điện lực, mạng lưới cấp điện của tỉnh; và các dự án lưới điện.
Đáng chú ý, các dự án đầu tư kinh doanh lưới điện thuộc quy hoạch điện hoặc phương án phát triển mạng lưới cấp điện cấp tỉnh sẽ không phải xin chấp thuận chủ trương đầu tư.
Bên cạnh đó, một số trường hợp được miễn đấu giá đất và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, gồm: Dự án xây dựng, nâng cấp trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia và điều độ các miền; Dự án điện gió ngoài khơi theo quy định của nghị quyết; Nhà đầu tư đã được chấp thuận thỏa thuận tiếp cận, sử dụng đất để triển khai dự án điện lực; Nhà đầu tư đã có sẵn quyền sử dụng đất hợp pháp và đề nghị thực hiện dự án điện lực; Các dự án điện cấp bách cần triển khai ngay.
Nghị quyết mở đường cho việc nghiên cứu và phát triển điện hạt nhân mô đun nhỏ, khuyến khích cả doanh nghiệp nhà nước và tư nhân tham gia. Tuy nhiên, việc triển khai phải tuân thủ nghiêm các yêu cầu về an toàn, an ninh hạt nhân và pháp luật năng lượng nguyên tử. Tùy nhu cầu từng giai đoạn, Chính phủ sẽ ban hành cơ chế đầu tư phù hợp khi công nghệ được thương mại hóa.
Doanh nghiệp được phép tự bỏ kinh phí khảo sát phục vụ triển khai dự án điện gió ngoài khơi và được tính khoản chi này vào chi phí nếu không tìm được nhà đầu tư trúng thầu.
Các dự án điện gió ngoài khơi bán điện lên lưới sẽ được chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư, không cần đấu giá đất hay đấu thầu. Tuy nhiên, dự án phải đáp ứng yêu cầu về quốc phòng – an ninh, chủ quyền biển đảo, tài nguyên biển, hải hải, dầu khí và phù hợp với quy hoạch, dự kiến vận hành giai đoạn 2025-2030. Thủ tướng sẽ là người quyết định chủ trương đầu tư. Giá điện dự án không được vượt quá mức trần của khung giá điện gió ngoài khơi tại thời điểm đàm phán.
Giá điện trong hợp đồng mua bán điện trực tiếp, dù truyền tải qua lưới riêng hay lưới quốc gia, sẽ do các bên tự thỏa thuận. Nghị quyết cũng mở rộng đối tượng tham gia cơ chế này cho các đơn vị bán lẻ điện trong khu công nghiệp, khu CNTT, khu nông nghiệp công nghệ cao, khu đô thị và khu thương mại tự do.
Các dự án dầu khí, than có tính chất cấp bách ở tầm quốc gia sẽ không phải xin chủ trương đầu tư.
Đối với các dự án đang triển khai, nếu có điều chỉnh quy hoạch liên quan, công tác bồi thường – giải phóng mặt bằng vẫn được tiếp tục thực hiện song song. Chủ tịch UBND tỉnh sẽ quyết định thẩm quyền của dự án.
Tiểu Vy/vietnamfinance
